Ο σχεδιασμός του ΕΣΠΑ και των Προγραμμάτων 2021-2027 υλοποιείται σταδιακά μέσω της έκδοσης εγκυκλίων από το Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων μέσω της Ειδικής Υπηρεσίας Στρατηγικής, Σχεδιασμού και Αξιολόγησης (ΕΥΣΣΑ) της Εθνικής Αρχής Συντονισμού του ΕΣΠΑ.
Οι εγκύκλιοι που απευθύνονται στους φορείς σχεδιασμού και τις αρμόδιες υπηρεσίες:
- παρουσιάζουν το προγραμματικό πλαίσιο (θεσμικό, κανονιστικό, οικονομικό
- δίνουν κατευθύνσεις για τη δομή και το περιεχόμενο των προγραμμάτων.
Η 1η Εγκύκλιος, που καταρτίστηκε από την Ειδική Υπηρεσία Στρατηγικής, Σχεδιασμού και Αξιολόγησης του Υπουργείου, απευθύνεται στους Φορείς Σχεδιασμού των Υπουργείων και των Περιφερειών καθώς και τους Κοινωνικοοικονομικούς εταίρους.
Στόχος της είναι να συμβάλλει ο κάθε φορέας σύμφωνα με τις αρμοδιότητες και το πεδίο δράσης του στη διαμόρφωση των εθνικών κατευθύνσεων πολιτικής με γνώμονα την οικονομία, το ευρύτερο αναπτυξιακό περιβάλλον της χώρας και τις ευρωπαϊκές πολιτικές.
Στην Εγκύκλιο αποτυπώνεται η εικόνα του ύψους των πόρων και του ευρωπαϊκού κανονιστικού πλαισίου όπως έχει διαμορφωθεί έως σήμερα με βάση την εξέλιξη των διαπραγματεύσεων, δεδομένου ότι κατά το διάστημα εκπόνησης της μια σειρά θεμάτων βρίσκονταν και εξακολουθούν να είναι σε εξέλιξη τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε εθνικό επίπεδο.
Η συμβολή των φορέων πολιτικής και των κοινωνικοοικονομικών εταίρων, σχετικά με το πεδίο δράσης τους, θα γίνει στο πλαίσιο δομημένου ερωτηματολογίου. Μέσα από αυτό το ερωτηματολόγιο οι αρμόδιοι φορείς πολιτικής σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο καλούνται να διατυπώσουν τις προτάσεις στρατηγικής και τις προτεραιότητές τους με βάση τους τομείς αρμοδιότητάς τους.
Οι προτάσεις αυτές θα αποτελέσουν βασική εισροή για την κατάρτιση των εθνικών στόχων πολιτικής για την περίοδο 2021-2027 και του «Εταιρικού Συμφώνου για το Πλαίσιο Ανάπτυξης – ΕΣΠΑ» της περιόδου 2021-2027.
Η 2η Εγκύκλιος σηματοδοτεί τη συνέχεια της περιόδου προετοιμασίας των Προγραμμάτων 2021-2027, που ξεκίνησε με την 1η Εγκύκλιο που στόχο είχε τη διαμόρφωση των προτάσεων των φορέων χάραξης πολιτικής και την με βάση αυτές διατύπωση του Σχεδίου για το Εταιρικό Σύμφωνο για το Πλαίσιο Ανάπτυξης (ΕΣΠΑ) 2021-2027.
Οι φορείς σχεδιασμού σε συνεργασία με τις υπηρεσίες που αναλαμβάνουν τη συγγραφή των προγραμμάτων θα πρέπει να ξεκινήσουν άμεσα τη διαδικασία κατάρτισης, προάγοντας παράλληλα τη συζήτηση με τους εμπλεκόμενους εταίρους σχετικά με τις ανάγκες και τις στρατηγικές προτεραιότητες ανά
Στόχο Πολιτικής.
Η εγκύκλιος διαρθρώνεται σε δύο μέρη:
Το Μέρος Α περιγράφει τις κύριες εξελίξεις σε σχέση με το θεσμικό πλαίσιο της ΠΠ 2021-2027, τις κύριες κατευθύνσεις που διέπουν την Πολιτική της Συνοχής καθώς και τους περιορισμούς που προκύπτουν από το νέο κανονιστικό πλαίσιο. Στο ίδιο Μέρος παρουσιάζονται η οργάνωση και οι εξελίξεις του σχεδιασμού του ΕΣΠΑ 2021-2027, οι κύριες στρατηγικές κατευθύνσεις του νέου ΕΣΠΑ, καθώς και η αρχιτεκτονική των Προγραμμάτων.
Στο Μέρος Β δίνονται οι κύριες αρχές και οι κατευθύνσεις για την έναρξη του σχεδιασμού των Προγραμμάτων 2021-2027. Επίσης, περιγράφεται η δομή και το περιεχόμενο των Προγραμμάτων που θα υποστηριχτούν από το ΕΤΠΑ, το ΕΚΤ+, το ΤΔΜ, το Ταμείο Συνοχής και το ΕΤΘΑ σύμφωνα με το υπόδειγμα του σχεδίου του Κανονισμού Κοινών Διατάξεων (ΚΚΔ) της ΠΠ 2021-2027.
Σημειώνεται, ότι τα τομεακά προγράμματα της ΠΠ 2021 – 2027 είναι τα εξής:
α) Πρόγραμμα Ανταγωνιστικότητα Επιχειρηματικότητα Καινοτομία
β) Πρόγραμμα Ψηφιακού Μετασχηματισμού,
γ) Πρόγραμμα Περιβάλλον – Ενέργεια – Κλιματική Αλλαγή,
δ) Πρόγραμμα Υποδομών Μεταφορών – Εθνικό Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης,
ε) Πρόγραμμα Ανάπτυξης Ανθρωπίνου Δυναμικού – Εκπαίδευση και διά Βίου Μάθησης,
στ) Πρόγραμμα Πολιτικής Προστασίας,
ζ) Πρόγραμμα Τεχνικής Βοήθειας,
η) Πρόγραμμα Αλιείας και Θάλασσας και
θ) Προγράμματα Ευρωπαϊκής Εδαφικής Συνεργασίας (Interreg)
Πέραν όμως των τομεακών, υπάρχουν και 13 περιφερειακά προγράμματα, δηλαδή ένα για κάθε περιφέρεια.
Τόσο τα τομεακά, όσο και τα περιφερειακά προγράμματα θα πρέπει να είναι αιτιολογημένα και να διαμορφώνονται με βάση την εξής δομή:
α) τις ανάγκες,
β) τον ειδικό στόχο,
γ) τα αποτελέσματα από την πράξη,
δ) τις δράσεις και εκροές και
ε) τις εκροές και χρηματοδότηση.
Σύμφωνα με τα όσα αναφέρονται στην εγκύκλιο, τα προγράμματα θα πρέπει να σχεδιαστούν στη βάση συγκεκριμένων αναπτυξιακών αναγκών που θα πρέπει να προσδιοριστούν.
Αφού προσδιορισθούν οι αναπτυξιακές ανάγκες, κύριο στοιχείο στη διαμόρφωση της λογικής της παρέμβασης αποτελεί ο ειδικός στόχος που αποτυπώνει την αναμενόμενη αλλαγή. Οι ειδικοί στόχοι την ΠΠ 2021-2027 έχουν διαμορφωθεί από την Επιτροπή και αναφέρονται στους Κανονισμούς των επιμέρους Ταμείων.
Οι 5 Στόχοι Πολιτικής
Υπενθυμίζεται ότι τα προγράμματα της ΠΠ 2021 – 2027 πρέπει να έχουν ως βάση τους 5 Στόχους Πολιτικής που έχει θέσει η ΕΕ.
• Ο ΣΠ1 Πρώτος Στόχος Πολιτικής, αφορά στην ανταγωνιστική οικονομία και την ψηφιακή μετάβαση και για χώρα μας, σχεδιάζεται να κατευθυνθεί το 20,3% των πόρων.
• Ο ΣΠ2 αφορά δράσεις που σχετίζονται με το περιβάλλον, την ενέργεια και την πολιτική προστασία και σχεδιάζεται να διατεθεί το 26,1% των πόρων.
• Ο ΣΠ3 αφορά τους ευρύτερους τομείς των μεταφορών και των ευρυζωνικών δικτύων και στο στόχο αυτό, θα κατευθυνθεί το 15,3% των πόρων.
• Ο ΣΠ4 αφορά τους τομείς της απασχόλησης, της εκπαίδευσης και της κοινωνικής προστασίας και οι προς διάθεση πόροι, ανέρχονται στο 39,9%
• Ο ΣΠ5 ο οποίος προβλέπεται να απορροφήσει το 5,3% των πόρων αφορά τις ολοκληρωμένες χωρικές παρεμβάσεις και στην αστική ανάπτυξη.
